Θα ήθελα σχετικά με την δημοσιοποίηση του θέματος της αμφοτερόπλευρης προφυλακτικής μαστεκτομής της Αντζελίνας Τζολί να διευκρινίσω τα παρακάτω:

Κατ’αρχήν ότι η Αντζελίνα Τζολί δεν υποβλήθηκε σε μαστεκτομή αλλά σε υποδόρια μαστεκτομή ή αλλιώς προφυλακτική μαστεκτομή, όπου δηλ. δεν αφαιρείται το δέρμα του μαστού, η θηλή και η θηλαία άλως, αλλά απλά αδειάζει ο μαστός και αφαιρείται το αδενικό τμήμα του ή το σφουγγάρι όπως λέει ο κόσμος, και τοποθετείται πρόθεση από σιλικόνη για να καλύψει το κενό. Η προληπτική αυτή μαστεκτομή γίνεται στις περιπτώσεις:

α) Μετάλλαξης στα γονίδια BRCA1 & BRCA2

β) Που σε μια βιοψία του μαστού διαπιστωθούν υπερπλασίες με ατυπία στην ιστολογική εξέταση

γ) Που ο ένας μαστός εμφανίσει καρκίνο του μαστού λοβιακού τύπου, επειδή αυτός ο τύπος του καρκίνου συνοδεύεται με αυξημένα ποσοστά αμφοτερόπλευρης εμφάνισης του καρκίνου, και που επί πλεόν δεν είναι πάντα ορατός στη μαστογραφία, , και τέλος

δ) Που ο ένας μαστός εμφάνισε καρκίνο του μαστού και η ασθενής επιθυμεί την προφύλαξη του άλλου μαστού.

Επειδή έχουν πάρει φωτιά τα τηλέφωνα και ο κόσμος ζητά να μάθει που μπορεί να κάνει τα γονίδια BRCA1 & BRCA2.  Θέλω να διευκρινήσω ότι η εξέταση των γονιδίων αυτών δεν είναι μια εξέταση ρουτίνας που γίνεται  όπως γίνεται π.χ. μια εξέταση σακχάρου ή χολιστερίνης. Για να υποβληθεί μια γυναίκα ή  ένας άνδρας στην εξέταση αυτή πρέπει πρώτα να κάνει μια πλήρη Μαστολογική εξέταση και ο Μαστολόγος να κρίνει αν θα πρέπει το άτομο να την κάνει. Πριν όμως του πάρουν αίμα ή άλλο υλικό, θα πρέπει να περάσει από Γενετική Συμβουλευτική, ούτως ώστε να είναι προετοιμασμένο και να γνωρίζει εκ των προτέρων τι σημαίνει και τι το περιμένει με το θετικό ή το αρνητικό αποτέλεσμα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι και οι άνδρες διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στο θέμα της κληρονομικής προδιάθεσης στον καρκίνο του μαστού. Πρώτον μπορούν να έχουν θετικό γονίδιο οι ίδιοι, που στην περίπτωση αυτή του ποσοστό εμφάνισης  καρκίνου του μαστού σε εκείνους από 1% δωδεκαπλασιάζεται και γίνεται 6% και δεύτερον μπορεί να είναι εκείνοι που θα κληρονομήσουν τη μετάλλαξη στους κατιόντες, αρσενικούς ή θηλυκούς.

Από την άλλη προφυλακτική μαστεκτομή μπορεί να προταθεί και να γίνει χωρίς να είναι θετικό το τεστ των γονιδίων BRCA1 & BRCA2, όπως στις περιπτώσεις που ανέφερα παραπάνω. Η προφυλακτική μαστεκτομή μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού σύμφωνα με την LynnHartmannκατά 96%.

Ακόμη θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που εμφανίζει καρκίνο του μαστού δεν έχει κληρονομική επιβάρυνση. Είναι ο λεγόμενος σποραδικός καρκίνος. Τα αντίστοιχα ποσοστά τους είναι 90% σποραδικός καρκίνος και μόνον ένα 5-10% κληρονομικής αιτιολογίας καρκίνος του μαστού. Άρα οι γυναίκες που δεν έχουν κληρονομική επιβάρυνση δεν απαλλάσσονται από το να εξετάζονται τακτικά, αν θέλουν να μην έχουν εκπλήξεις.

Μηνύματα στο διαδίκτυο του τύπου «αν οι γυναίκες φοβούνται τον καρκίνο του μαστού δεν έχουν παρά, να κάνουν κάθε 6 μήνες μαστογραφία και όχι να υποβληθούν σε μαστεκτομή» είναι ανεδαφικά για δύο λόγους:

α) διότι αν κάνουν κάθε 6 μήνες μαστογραφία, τότε με μαθηματική ακρίβεια θα αναπτύξουν καρκίνο στον μαστό, και

β) ένα 10-15% των καρκίνων μπορεί να μην φαίνονται στην μαστογραφία, λόγω της φύσης του καρκίνου και στα καλύτερα Κέντρα στο εξωτερικού. Αν τώρα τύχει και η μαστογραφία να είναι όχι καλής ποιότητας τότε το ποσοστό λάθους ανεβαίνει γεωμετρικά.

Άρα, από τη μαστογραφία υπάρχουν και οφέλοι και κίνδυνοι, γι’ αυτό επιμένουμε στον ολοκληρωμένο Μαστολογικό έλεγχο από Μαστολόγο. Επίσης θεωρούμε  επιτακτικό για τις περιπτώσεις που χρειάζεται πραγματικά το τεστ γονιδίων να καλύπτεται από τα κρατικά Ταμεία.

Προσωπικά προτείνω και εφαρμόζω επιλεκτικά τη μέθοδο της προφυλακτικής μαστεκτομής από το 1983, στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη. Είχα τότε την τύχη να ζήσω από κοντά στο Παρίσι τον αείμνηστο Jacques Reynier, πρωτοπόρο στην εφαρμογή της μεθόδου αυτής, τουλάχιστον στην Ευρώπη και μάλιστα πριν διαδοθεί η χρήση των γονιδίων BRCA1 & BRCA2. O Reynier τότε μ’ έπεισε για το αντικειμενικό όφελος της μεθόδου, παρόλο που βάλετω από κάποιους συναδέλφους του στη Γαλλία.

 

Δρ Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα
επ. Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Παν/μιου Αθηνών
Γυναικολόγος – Χειρουργός – Ειδ. Μαστολόγος
Λ.Κηφισίας 18 11526 Αθήνα
τηλ. 210 7771246
φαξ. 2107716834